Κακοποίηση ηλικιωμένων: Η σκληρή πραγματικότητα – Είναι εύκολο να «δεις» τα σημάδια;

Κακοποίηση ηλικιωμένων: Ο αρχικός, ξένος όρος για την κακοποίηση των ηλικιωμένων, όταν οι πρώτες ιστορίες άρχισαν να βλέπουν το «φως» της δημοσιότητας στη δεκαετία του 1970, ήταν granny bashing

Από τότε, έχει αναγνωριστεί ως ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα που είναι πολύ πιο διαδεδομένο από ό,τι οι περισσότεροι από εμάς φροντίζουν να παραδεχτούμε.

Νομοθεσίες έχουν εισάγει κάποιας μορφής πρόληψη, αν και οι νόμοι διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος στο άλλο. Για αυτό σημαντικό ρόλο παίζουν και οι υπηρεσίες προστασίας των ενηλίκων.

Ανησυχία προκαλούν οι έρευνες

Σύμφωνα με έρευνα το 2009 για την κακομεταχείρισή τους, τουλάχιστον το 10% ηλικιωμένων που ζουν σε αμερικανικές κοινότητες (4,3 εκατομμύρια άτομα) αντιμετωπίζουν μία ή περισσότερες μορφές κακοποίησης ετησίως.

Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει οικονομική κακοποίηση από ένα μέλος της οικογένειας (5,2%), οικονομική κακοποίηση από έναν ξένο (6,5%), συναισθηματική κακοποίηση (4,5%) ή δυνητική παραμέληση από έναν φροντιστή (5,1%).

Πιο σπάνια, μπορεί να πάρει τη μορφή σωματικής κακοποίησης (1,6%) και σεξουαλικής κακοποίησης (0,6%). Πάντως, οι δύο τελευταίες κατηγορίες, μαζί με συναισθηματική κακοποίηση, συχνά δεν αναφέρονται από ηλικιωμένους.

Για αυτό η Ειδική Επιτροπή της Γερουσίας για τη Γήρανση εκτιμά ότι μπορεί να υπάρχουν έως και 5 εκατομμύρια θύματα κακοποίησης ηλικιωμένων ετησίως.

Να σημειωθεί πως, σύμφωνα με μια άλλη μελέτη, ο δράστης ήταν μέλος της οικογένειας στο 90% των περιπτώσεων, ενώ τα 2/3 των δραστών ήταν ενήλικα παιδιά ή σύζυγοι!

Ποιοι είναι οι τύποι της βίας

Είτε είναι σωματική, σεξουαλική είτε συναισθηματική, η κακοποίηση των ηλικιωμένων είναι ένα σοβαρό έγκλημα.

Κάθε χρόνο, εκατοντάδες χιλιάδες ηλικιωμένοι που εξαρτώνται από άλλους για να καλύψουν τις βασικότερες ανάγκες τους, κακοποιούνται, παραμελούνται ή πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης.

Η κατάχρηση κατά των ηλικιωμένων μπορεί να εμπίπτει στις εξής κατηγορίες:

• σωματική κακοποίηση: σκόπιμη πρόκληση σωματικού πόνου ή τραυματισμού, όπως χαστούκια, μώλωπες, σεξουαλική παρενόχληση ή συγκράτηση,
• ψυχολογική κατάχρηση: πρόκληση ψυχικής ή συναισθηματικής αγωνίας, όπως η ταπεινωτική ή απειλητική,
• οικονομική ή υλική εκμετάλλευση: άλλη μορφή βίας, όπου χρησιμοποιούνται οι πόροι ενός ηλικιωμένου χωρίς τη συγκατάθεσή του,
• παραμέληση: αποτυχία ενός φροντιστή να παρέχει αγαθά ή υπηρεσίες απαραίτητες για την αποφυγή σωματικής βλάβης, ψυχικής αγωνίας ή ασθένειας.

Είναι εύκολο να «δεις» τα σημάδια;

Ο συνδυασμός ψυχολογικών, κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων, μαζί με τις ψυχικές και σωματικές συνθήκες του θύματος ή/ και του δράστη, συμβάλλουν στην εμφάνιση της κακής μεταχείρισης.

Σχετικά με τα σημάδια κι αν είναι ευδιάκριτα τα όποια συμπτώματα, η απάντηση είναι δυστυχώς αρνητική. Ο λόγος είναι ότι ποικίλλουν ανάλογα ανάλογα με τη φύση της κατάχρησης.

Και μπορεί να είναι:

• μώλωπες,
• τραυματισμοί,
• σπασμένα κόκαλα,
• υπερδοσολογία ή υποχρησιμοποίηση φαρμάκων,
• ξαφνική αλλαγή συμπεριφοράς του γέροντα, όπως η κατάθλιψη ή η απομάκρυνση,
• αφυδάτωση,
• υποσιτισμός,
• κακή υγιεινή
• αν υπάρχει φροντιστής, η άρνησή του να δέχεται ο ηλικιωμένος επισκέψεις

Πώς οι ίδιοι οι ηλικιωμένοι μπορούν να σωθούν;

Αν και υπάρχουν μερικοί οργανισμοί που θεωρούνται αρμόδιοι για τη διερεύνηση τέτοιων υποθέσεων, και οι ίδιοι οι ηλικιωμένοι ενήλικες μπορούν να λάβουν τις ακόλουθες προφυλάξεις για να βοηθήσουν στην προστασία τους:

• πολύτιμη είναι η διατήρηση κοινωνικής ζωής: η επαφή με τους παλιούς φίλους και τους γείτονες σας μπορεί να φανεί σωτήρια.
• καλό είναι να αξιοποιούνται ευκαιρίες: η συμμετοχή σε δραστηριότητες της κοινότητας μπορεί να γλιτώσει τον οποιοδήποτε, ακόμα κι από την καθημερινότητα.
• σημαντικός ο έλεγχος πραγμάτων και καταστάσεων: ο καθένας οφείλει να ξέρει πού βρίσκεται οτιδήποτε έχει να κάνει με αυτόν, όπως είναι η ταυτότητά του και οι λογαριασμοί του.