Ύπνος: Γιατί ξυπνάμε πριν χτυπήσει το ξυπνητήρι μας

Καμιά φορά ο ύπνος μας πρέπει να έχει περιορισμένη διάρκεια έαν χρειάζεται να ξυπνήσουμε συγκεκριμένη ώρα και βάζουμε ξυπνητήρι. Έχετε όμως παρατηρήσει πως συχνά ξυπνάμε από μόνοι μας, λίγο πριν χτυπήσει το ξυπνητήρι; Γιατί άραγε γίνεται αυτό; Οι ειδικοί λένε ότι αυτό το φαινόμενο μπορεί να συμβεί για διάφορους λόγους, τόσο φυσιολογικούς όσο και ψυχολογικούς.

Το να ξυπνάμε πριν από το ξυπνητήρι μπορεί να συμβαίνει σε τόσο τακτική βάση που είναι φυσικό να αναρωτιόμαστε γιατί μπαίνουμε στον κόπο να βάλουμε καν ξυπνητήρι. Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Εδώ, ένας ειδικός εξηγεί τι ακριβώς συμβαίνει – και τι μπορούμε να κάνουμε για να το σταματήσουμε.
Συμβαίνει σε πολλούς από εμάς σε καθημερινή βάση – να γυρνάμε στο κρεβάτι, να ανοίγουμε τα μάτια μας και να συνειδητοποιούμε ότι έχουμε ξυπνήσει πριν χτυπήσει το ξυπνητήρι. Είτε πρόκειται για μια ώρα – είτε για ελάχιστες στιγμές – πριν, όλοι μπορούμε να ταυτιστούμε με αυτή τη σχεδόν απόκοσμη αίσθηση ακινησίας του να ξαπλώνουμε εκεί σε ήσυχη περισυλλογή, περιμένοντας την αναπόφευκτη υπενθύμιση ότι είναι ώρα να σηκωθούμε.
Γιατί, λοιπόν, συχνά ξυπνάμε πριν από το απαραίτητο; Λοιπόν, ο ειδικός ύπνου του Panda London, MaxKirsten, λέει ότι αυτό το φαινόμενο μπορεί να συμβεί για διάφορους λόγους, τόσο φυσιολογικούς όσο και ψυχολογικούς.
Γιατί ο ύπνος μας διακόπτεται πριν χτυπήσει το ξυπνητήρι
Κιρκάδιος ρυθμός
Το σώμα μας λειτουργεί με έναν φυσικό κύκλο ύπνου-αφύπνισης, γνωστό ως κιρκάδιος ρυθμός. Ο ρυθμός αυτός επηρεάζεται από παράγοντες όπως η έκθεση στο φως, οι ώρες των γευμάτων και οι καθημερινές ρουτίνες. Το σώμα μας έχει ένα εσωτερικό ρολόι που ρυθμίζει πότε νιώθουμε υπνηλία και πότε ξυπνάμε με φυσικό τρόπο. Εάν ξυπνάμε συστηματικά περίπου την ίδια ώρα κάθε μέρα, το σώμα μπορεί να αρχίσει να προβλέπει ότι θα ξυπνήσει εκείνη την ώρα, ευθυγραμμιζόμενο με τον κιρκάδιο ρυθμό μας. Έτσι, το να ξυπνάτε ακριβώς πριν από το ξυπνητήρι θα μπορούσε απλώς να είναι το εσωτερικό ρολόι του σώματός μας που σηματοδοτεί ότι ήρθε η ώρα να ξυπνήσουμε με βάση το τακτικό πρόγραμμα ύπνου μας.
Κύκλοι ύπνου
Ο ύπνος συμβαίνει σε κύκλους, με κάθε κύκλο να αποτελείται από διαφορετικά στάδια: ελαφρύς ύπνος, βαθύς ύπνος και ύπνος REM (ταχεία κίνηση των ματιών). Αυτοί οι κύκλοι διαρκούν συνήθως περίπου 90 λεπτά ο καθένας. Η αφύπνιση κατά τη διάρκεια των ελαφρύτερων σταδίων του ύπνου διευκολύνει την αφύπνιση με αίσθημα αναζωογόνησης και εγρήγορσης. Το σώμα είναι φυσικά προγραμματισμένο να ξυπνάει στο τέλος ενός κύκλου ύπνου, ο οποίος μπορεί να συμπίπτει με την ώρα που είναι ρυθμισμένο να χτυπήσει το ξυπνητήρι μας. Επομένως, αν ξυπνάμε λίγο πριν από το ξυπνητήρι, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι έχουμε ολοκληρώσει έναν κύκλο ύπνου και το σώμα μας μεταβαίνει φυσιολογικά σε ένα ελαφρύτερο στάδιο ύπνου για να προετοιμαστεί για την αφύπνιση.
Στρες και άγχος
Μερικές φορές, το ξύπνημα πριν από το ξυπνητήρι μπορεί να οφείλεται σε άγχος ή στρες. Εάν ανησυχείς ότι θα παρακοιμηθείς ή έχεις προγραμματίσει κάτι σημαντικό για την επόμενη μέρα, το σώμα μπορεί να γίνει πιο προσεκτικό καθώς πλησιάζει η ώρα αφύπνισης, με αποτέλεσμα να ξυπνήσεις πρόωρα. Οι ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη, μπορούν να διαταράξουν τα πρότυπα του ύπνου και να σεδυσκολέψουν να παραμείνεις κοιμισμένη μέχρι να χτυπήσει το ξυπνητήρι.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες
Οι εξωτερικοί παράγοντες, όπως ο θόρυβος, το φως ή οι αλλαγές στη θερμοκρασία, μπορούν επίσης να επηρεάσουν την ποιότητα του ύπνου και την εγρήγορσή μας. Εάν υπάρχει ξαφνικός θόρυβος ή αλλαγή στο περιβάλλον, το σώμα μπορεί να ξυπνήσει από τον ύπνο ακόμη και πριν χτυπήσει το ξυπνητήρι.
«Χρέος» ύπνου
Εάν δεν κοιμάσαι συστηματικά αρκετά, το σώμα μπορεί να προσπαθήσει να το αντισταθμίσει ξυπνώντας σε νωρίτερα. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι πρέπει να δώσεις προτεραιότητα στο να κοιμάσαι περισσότερο για να αποφύγεις τη συσσώρευση χρέους ύπνου, το οποίο μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική μας υγεία με την πάροδο του χρόνου.
Εν κατακλείδι, το να ξυπνάς ακριβώς πριν από το ξυπνητήρι μπορεί να είναι ένας συνδυασμός παραγόντων, όπως ο κιρκάδιος ρυθμός, οι κύκλοι ύπνου, τα επίπεδα στρες, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και η συνολική ποιότητα του ύπνου.
Συνήθως δεν αποτελεί λόγο ανησυχίας, εκτός εάν συνοδεύεται από άλλες διαταραχές του ύπνου ή εάν επηρεάζει σημαντικά την καθημερινή λειτουργικότητα. Εάν διαπιστώνεις ότι ξυπνάς συστηματικά πριν από το ξυπνητήρι και αισθάνεσαι κουρασμένη κατά τη διάρκεια της ημέρας, ίσως αξίζει να προσαρμόσετε τις συνήθειες ύπνου ή να συμβουλευτείς έναν επαγγελματία υγείας για περαιτέρω βοήθεια.

 Πηγή