Ακίνητα: Τι πρέπει να γνωρίζετε για τη φορο-απαλλαγή της πρώτης κατοικίας

Ακίνητα: Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) διευκρινίζει τις λεπτομέρειες που αφορούν την απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης κατά την αγορά πρώτης κατοικίας. Μέσα από έναν νέο οδηγό, δίνονται απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα των φορολογουμένων σχετικά με το αν οι ανήλικοι δικαιούνται απαλλαγή, πώς φορολογούνται οι βοηθητικοί χώροι όπως αποθήκες και πάρκινγκ, καθώς και τι ισχύει σε περιπτώσεις συνιδιοκτησίας ή απόκτησης ακινήτου μέσω πλειστηριασμού.

Ακίνητα: Βασικές προϋποθέσεις για την απαλλαγή από φόρο

1. Δικαιούχοι της απαλλαγής: Η απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης παρέχεται μόνο σε περίπτωση σύναψης συμβολαιογραφικής πράξης αγοράς ακινήτου. Δεν ισχύει σε περιπτώσεις ανταλλαγής, διανομής, συνένωσης ακινήτων ή μεταβίβασης λόγω δικαστικής απόφασης.
2. Πλειστηριασμοί: Η απαλλαγή ισχύει και στην περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας μέσω πλειστηριασμού, ανεξαρτήτως εάν ο αγοραστής είναι σύζυγος ή συγγενής πρώτου βαθμού του πρώην ιδιοκτήτη.
3. Μεταβίβαση ιδανικού μεριδίου: Αν κάποιος διαθέτει ιδανικό μερίδιο σε ακίνητο που καλύπτει τις στεγαστικές του ανάγκες και το μεταβιβάσει, μπορεί να αιτηθεί απαλλαγή μόνο μετά την παρέλευση πενταετίας. Αν μεταβιβάσει ολόκληρο το μερίδιο του ακινήτου, η απαλλαγή μπορεί να χορηγηθεί άμεσα, εφόσον πληρούνται οι λοιπές προϋποθέσεις.
4. Ανήλικοι δικαιούχοι: Η γενική αρχή είναι ότι οι ανήλικοι δεν δικαιούνται απαλλαγή. Ωστόσο, εάν είναι ορφανοί από δύο γονείς και βρίσκονται υπό επιτροπεία ή την επιμέλεια τρίτου προσώπου με δικαστική απόφαση, τότε η απαλλαγή μπορεί να χορηγηθεί.

Στεγαστικές ανάγκες και συνιδιοκτησία

5. Υπολογισμός στεγαστικών αναγκών: Για την εξέταση του δικαιώματος απαλλαγής, υπολογίζεται το σύνολο των ακινήτων του αγοραστή, λαμβάνοντας υπόψη τα ποσοστά συνιδιοκτησίας. Εξαιρούνται ακίνητα σε περιοχές με πληθυσμό κάτω των 3.000 κατοίκων, αγροτεμάχια και ακίνητα που χρησιμοποιούνται για επαγγελματική δραστηριότητα.
6. Μεταβίβαση μεταξύ συζύγων: Αν ένας σύζυγος μεταβιβάσει το ιδανικό του μερίδιο στο σύζυγο-συγκύριο πριν την πάροδο πενταετίας, η απαλλαγή παραμένει σε ισχύ εφόσον συνεχίζεται η κάλυψη των στεγαστικών αναγκών της οικογένειας.

Ακίνητα: Βοηθητικοί χώροι και ειδικές περιπτώσεις

7. Αποθήκες και πάρκινγκ: Η απαλλαγή ισχύει για μία αποθήκη και μία θέση στάθμευσης που αποκτώνται με την ίδια συμβολαιογραφική πράξη. Δεν χορηγείται για άλλους κοινόχρηστους χώρους.
8. Ακίνητα με επαγγελματική χρήση: Αν ένα ακίνητο χαρακτηρίζεται ως επαγγελματική στέγη, δεν δικαιούται απαλλαγή. Αν όμως αλλάξει η χρήση του σε κατοικία πριν τη μεταβίβαση, τότε μπορεί να χορηγηθεί η απαλλαγή.
9. Οικόπεδα: Η απαλλαγή δεν ισχύει για μη οικοδομήσιμα οικόπεδα.

Επιπλέον δυνατότητες και εκπρόθεσμες δηλώσεις

10. Εκπρόθεσμη αίτηση: Εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις, μπορεί να υποβληθεί εκπρόθεσμη δήλωση για απαλλαγή ακόμα και μετά τη μεταβίβαση, εντός πέντε ετών από την καταβολή του φόρου.
11. Δεύτερη απαλλαγή: Επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση ότι τα υφιστάμενα ακίνητα του αγοραστή δεν καλύπτουν τις στεγαστικές του ανάγκες και καταβληθεί ο φόρος της προηγούμενης απαλλαγής.
12. Ακύρωση συμβολαίου: Αν ακυρωθεί η αγορά εντός τεσσάρων ετών για νομικό λόγο, η απαλλαγή διατηρείται και μπορεί να χορηγηθεί εκ νέου σε νέο ακίνητο.

Η απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης πρώτης κατοικίας αποτελεί σημαντικό όφελος για τους αγοραστές ακινήτων, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι σχετικοί όροι και προϋποθέσεις. Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να ενημερώνονται διεξοδικά και να συμβουλεύονται αρμόδιους φοροτεχνικούς για τη σωστή εφαρμογή των διατάξεων.