Λίλιαν Βενετία Βιλδιρίδη: Η επόμενη μέρα στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας. Στόχοι και προοπτικές

Δημόσιο Σύστημα Υγείας: Δράσεις ανασχεδιασμού και νέες προοπτικές για την οικοδόμηση ενός σύγχρονου, ανθεκτικού και βιώσιμου πλαισίου παροχής υπηρεσιών  υγείας στον πολίτη.
Το δημόσιο σύστημα υγείας, σαράντα χρόνια από την ίδρυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (Ε.Σ.Υ.), εξακολουθεί να στηρίζει την υγειονομική κάλυψη του πληθυσμού και να αντεπεξέρχεται δυναμικά στις διαχρονικές προκλήσεις. Ωστόσο, στη μεταπανδημική εποχή απαιτούνται παρεμβάσεις που σχετίζονται με την αποτελεσματικότητα, την καθολικότητα και τη βιωσιμότητά του, με βάση τη λεπτομερή χαρτογράφηση των αναγκών του πληθυσμού και με γνώμονα την περαιτέρω αναβάθμιση και προσαρμογή του στη σημερινή πραγματικότητα και τις σύγχρονες ανάγκες του πληθυσμού.
Προς αυτήν την κατεύθυνση, έχει ήδη δρομολογηθεί η υλοποίηση πλήθους δράσεων. Σε αυτές περιλαμβάνεται η δημιουργία ενός «Εθνικού Χάρτη Υπηρεσιών Φροντίδας Υγείας», που θα αποτελέσει τη βάση για τον τεκμηριωμένο ανασχεδιασμό της υγειονομικής φροντίδας για τη χώρα συνολικά, αλλά και για την κάθε επιμέρους γεωγραφική/υγειονομική περιοχή ειδικότερα, από το επίπεδο της προνοσοκομειακής φροντίδας (ΕΚΑΒ – Δομές ΠΦΥ), έως και εκείνο της νοσοκομειακής και της μετανοσοκομειακής φροντίδας.
Βασική μας προτεραιότητα είναι η στοχευμένη ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού των μονάδων υγείας, η θέσπιση κινήτρων προσέλκυσης και παραμονής επαγγελματιών υγείας στο δημόσιο σύστημα υγείας -χρηματικών και μη- και η διασφάλιση σταθερής χρηματοδότησης των σχετικών πολιτικών. Έχει επίσης ξεκινήσει η υλοποίηση έργων αναβάθμισης των υποδομών και του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού των νοσοκομείων, μέσω της χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Τα εν λόγω έργα, αναμένεται να συμβάλουν όχι μόνο στη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και της ασφάλειας των ασθενών, αλλά και στη δημιουργία ενός καλύτερου εργασιακού περιβάλλοντος για το προσωπικό τους. Επιπλέον, έχει σχεδιαστεί η ανέγερση κτιρίων για τη στέγαση νέων κλινικών ή μονάδων και τριών (3) νέων, σύγχρονων νοσοκομείων, που θα εμπλουτίσουν τον υγειονομικό χάρτη της χώρας.
Περαιτέρω, για τη βιωσιμότητα του συστήματος κρίνεται αναγκαίαη εφαρμογή του συστήματος των DRGs (DiagnosticRelatedGroups), το οποίο υπηρετεί τη δικαιότερη και τεκμηριωμένη διαχείριση των υπερεθνικών, εθνικών και ασφαλιστικών πόρων, μέσω της αποτίμησης των νοσοκομειακών εκροών. Επιπρόσθετη μεταρρύθμιση που υπηρετεί τη βιωσιμότητα του συστήματος συνιστά και η προμήθεια φαρμάκων, κατόπιν διαγωνιστικών διαδικασιών, που υλοποιεί η Ε.Κ.Α.Π.Υ. καθώς και οι συμφωνίες που συνάπτει η Επιτροπή Διαπραγμάτευσης Τιμών Φαρμάκων για τον εφοδιασμό των νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ.
Με τη συνδρομή πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έχουν τεθεί σε τροχιά ταχείας υλοποίησης σημαντικές πρωτοβουλίες, που θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και την καθολικότητα της πρόσβασης των πολιτών σε υπηρεσίες φροντίδας υγείας και θα συμβάλουν στη βελτίωση της εμπειρίας των ασθενών. Μεταξύ αυτών, συγκαταλέγονται η ενίσχυση εναλλακτικών μορφών νοσηλείας, όπως για παράδειγμα η νοσηλεία κατ’ οίκον και η ολοκλήρωση του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής.
Ειδικότερα, είναι σε εξέλιξη η ανάπτυξη και εφαρμογή του συστήματος κατ’ οίκον νοσηλείας και περίθαλψης (Σύστημα Νοσοκομειακής Φροντίδας στο Σπίτι – ΝΟΣΠΙ), ενός φιλικού προς τους λήπτες μοντέλο παροχής εξατομικευμένης φροντίδας, που αναμένεται να καλύψει τα κενά στη φροντίδα των ηλικιωμένων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες και να βελτιώσει την καθημερινότητα ασθενών με χρόνιες παθήσεις, ογκολογικών ασθενών, καθώς και ατόμων που βρίσκονται σε μετεγχειρητικό στάδιο. Συγκεκριμένα, αναμένεται να συμβάλει στην αποσυμφόρηση των δευτεροβάθμιων και τριτοβάθμιων δομών υγείας, προς όφελος της βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους, στη μείωση του χρόνου νοσηλείας και του κόστους φροντίδας για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους και στην αποτροπή εμφάνισης λοιμώξεων. Ήδη το Πρόγραμμα Νοσηλείας στο Σπίτι (ΝΟΣΠΙ) λειτουργεί πιλοτικά σε τρία (3) νοσοκομεία και σχεδιάζεται η επέκτασή του σε άλλα δώδεκα (12). Στόχος είναι να τεθεί σε εφαρμογή ένα Εθνικό Σχέδιο για την Κατ’ Οίκον Νοσηλεία, το οποίο θα παρακολουθείται κεντρικά, με τον έλεγχο της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών φροντίδας της υγείας και την εφαρμογή δεικτών για τη μέτρησή της.
Πέραν των εναλλακτικών μορφών νοσηλείας, πολύ σημαντική αναδεικνύεται η τηλεϊατρική, ιδίως λόγω της νησιωτικότητας της χώρας. Για τον λόγο αυτόν, η2η Υγειονομική Περιφέρεια (Υ.Πε.), στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας υπάγεται το μεγαλύτερο μέρος της νησιωτικής χώρας, αποτέλεσε την πρώτη Υ.Πε., όπου αναπτύχθηκαν Σταθμοί Τηλεϊατρικής, σε μια προσπάθεια να καλυφθούν οι ανάγκες της νησιωτικής Ελλάδας. Σήμερα, η επέκταση του Δικτύου συνιστά στρατηγική επιλογή του Υπουργείου Υγείας, καθώς αναγνωρίζεται πως μπορεί να δώσει λύση σε χρόνια προβλήματα πρόσβασης σε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες για τους πολίτες των νησιωτικών και ορεινών περιοχών της χώρας και ταυτόχρονα να καλύψει την ανάγκη του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού για την πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου συνεχιζόμενη εκπαίδευση και πηγές έγκυρης πληροφόρησης, ανεξαρτήτως του σημείου στο οποίο υπηρετούν. Εντός του 2025 προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί το έργο που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 30.000.000€, με τίτλο «Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής (ΕΔΙΤ)», με την ολοκλήρωση του οποίου αναμένεται να έχουν δημιουργηθεί στο σύνολο των Υ.Πε. της χώρας: τριακόσιοι πέντε (305) νέοι Σταθμοί Τηλειατρικής Ιατρού Ασθενούς (ΣΤΙΑ), τριάντα πέντε (35) νέοι Σταθμοί Τηλειατρικής Ιατρού Συμβούλου (ΣΤΙΣ), πέντε (5) Εκπαιδευτικοί  Σταθμοί, τρεις χιλιάδες (3.000) Σταθμοί Κατ’ Οίκον Περίθαλψης (ΣΚΟΠ), τρία (3) νέα Περιφερειακά Κέντρα Ελέγχου και ένα (1) Κέντρο Παρακολούθησης και Ελέγχου στο Υπουργείο Υγείας.
Ταυτόχρονα, εστιάζουμε στην αξιοποίηση της ψηφιακής καινοτομίας, η οποία θα βελτιώσει την επικοινωνία  των υγειονομικών υπηρεσιών με τους ασθενείς και θα επιτρέψει τη διαμόρφωση πιο ολοκληρωμένων και ευκολότερα προσβάσιμων μοντέλων περίθαλψης.
Στο πλαίσιο της ψηφιακής αναβάθμισης του Ε.Σ.Υ., βασική προτεραιότητα συνιστά η υλοποίηση του Εθνικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας, που θα δίνει τη δυνατότητα σε ιατρούς και επαγγελματίες υγείας να παρακολουθούν και να έχουν πρόσβαση στο πλήρες ιατρικό ιστορικό του ασθενή. Επίσης, προχωρούν διαγωνισμοί που αφορούν στη βελτίωση της ψηφιακής ετοιμότητας των νοσοκομείων, οριζόντιες παρεμβάσεις ψηφιακού μετασχηματισμού σε εποπτευόμενους φορείς του Υπουργείου Υγείας και η ανάπτυξη πληροφοριακού συστήματος ενημέρωσης των πολιτών για τα εφημερεύοντα νοσοκομεία. Τέλος, ειδική μνεία είναι απαραίτητο να γίνει στο Ψηφιακό Πρόγραμμα Φροντίδας Ογκολογικών Ασθενών, που θα περιλαμβάνει τη σύσταση του Εθνικού Μητρώου Νεοπλασματικών Νοσημάτων, με στόχο την παρακολούθηση των βασικών επιδημιολογικών δεικτών της νόσου, την έγκαιρη διάγνωση και την ανάπτυξη στοχευμένωνθεραπειών.
Επίσης, η ανάπτυξη Δεικτών Μέτρησης της Ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, με κοινή μεθοδολογία για όλα τα νοσοκομεία, θα συμβάλει στη διασφάλιση της ποιότητας της παρεχόμενης φροντίδας, στην ανάπτυξη τεκμηριωμένης στρατηγικής για την υγεία, στην αξιολόγηση και τον επανασχεδιασμό πολιτικών που στηρίζονται σε έγκυρα δεδομένα, με στόχο πάντα την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του συστήματος υγείας. Τέτοιοι δείκτες είναι: α) δείκτες ασφάλειας και αποτελεσματικότητας (εκβάσεων), β) δείκτες ασφάλειας προσωπικού, γ) βασικοί λειτουργικοί δείκτες δομής και στελέχωσης, δ) δείκτες ανθρωποκεντρικής φροντίδας (PatientCentered Indicators) και ε) δείκτες ποιότητας – ελέγχου κλινικής αποτελεσματικότητας.
Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, οι οποίες αποτελούν ένα μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας, που συνδέεται με σημαντική αύξηση των δεικτών της νοσηρότητας και της θνητότητας, καθώς επίσης και με την αύξηση της διάρκειας και του κόστους νοσηλείας. Ειδικότερα, σε μία ομάδα δώδεκα (12) νοσοκομείων – πιλότων, εφαρμόζεται ήδη σύστημα δεικτών μέτρησης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και της ασφάλειας των ασθενών. Επίσης, μέχρι σήμερα έχει εφαρμοστεί σε είκοσι ένα (21) νοσοκομεία της χώρας διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσής τους με βάση διεθνή Πρότυπα Διασφάλισης της Ποιότητας (Ευρωπαϊκό Πρότυπο για τα Συστήματα Διασφάλισης της Ποιότητας στη Φροντίδα Υγείας, Πρότυπα Ποιότητας και Ασφάλειας των ασθενών του ΠΟΥ), με επιτόπιες επισκέψεις κλιμακίων του ΟΔΙΠΥ. Η αξιολόγηση αυτή πρόκειται να επεκταθεί σε πολύ μεγαλύτερο αριθμό νοσοκομείων μέσα στο 2024.
Επιπλέον, το Υπουργείο Υγείας υλοποιεί, μέσω δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ένα Πανελλήνιο Πρόγραμμα για τον έλεγχο και την αντιμετώπιση των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής στα ελληνικά νοσοκομεία, το Πρόγραμμα GRIPP/SNF (Greek Infection Prevention Program). Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει την πιλοτική φάση εφαρμογής του σε δέκα (10) μεγάλα νοσοκομεία (μέχρι το 2025) και τη φάση την ευρείας εφαρμογής του σε όλα τα νοσοκομεία της επικράτειας από το 2025 έως το 2030. Το GRIPP είναι ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης επαγγελματιών υγείας πάνω σε θέματα πρόληψης των νοσοκομειακών λοιμώξεων, ελέγχου της μικροβιακής αντοχής και εφαρμογής παρεμβάσεων όλων των καλών πρακτικών που υλοποιούνται στις χώρες με καλές επιδόσεις στον εν λόγω τομέα. Ήδη πολύ πρόσφατα ανακοινώθηκαν εντυπωσιακά αποτελέσματα από την εφαρμογή του σε εβδομήντα πέντε (75) τμήματα των δέκα (10) νοσοκομείων. Καταγράφηκε μείωση από 25% έως 35% στις νοσοκομειακές λοιμώξεις που οφείλονται σε τοποθέτηση κεντρικής φλεβικής γραμμής και ουροκαθετήρα, καθώς και αύξηση 15% μεσοσταθμικά στη συμμόρφωση για την υγιεινή των χεριών. Περαιτέρω, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) σε συνεργασία με το ευρωπαϊκό European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) συνεχίζει την επιτήρηση των νοσοκομειακών λοιμώξεων σε επίπεδο σημειακού επιπολασμού, καθώς και της μικροβιακής αντοχής.
Τέλος, πρόσφατα, το Υπουργείο Υγείας, προχώρησε στη σύσταση Επιτροπής για την κατάρτιση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον έλεγχο, τον περιορισμό των νοσοκομειακών λοιμώξεων και την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής, με τη συμμετοχή πανεπιστημιακών, αλλά και εκπροσώπων των φορέων που υλοποιούν τα ανωτέρω προγράμματα. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, θα εφαρμοστεί σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας, υιοθετώντας τους επιτυχείς άξονες και από τα τρία (3) προγράμματα, όπως, ενδεικτικά, την τοποθέτηση και λειτουργία της ενιαίας βάσης καταγραφής των νοσοκομειακών λοιμώξεων, του εκπαιδευτικού προγράμματος και των εύστοχων παρεμβάσεων από το GRIPP και το GAIHN-AR, των ορθών πρακτικών για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής από το REVERSE, καθώς και την τοποθέτηση νοσηλευτών επιτήρησης λοιμώξεων, οι οποίοι έχουν ήδη πιστοποιηθεί από το ΕΚΠΑ σε όλα τα νοσοκομεία.
Καταλήγοντας, η αναμόρφωση του πλαισίου παροχής υπηρεσιών υγείας προς τον πολίτη, συνιστά μια σύγχρονη αναγκαιότητα που εκπορεύεται από την ίδια τη φύση του αγαθού της υγείας. Οι ανάγκες στην υγεία είναι πολλές και ενίοτε απρόβλεπτες και ως εκ τούτου απαιτείται διαρκής εγρήγορση, στρατηγικός σχεδιασμός, συνεχής ανατροφοδότηση και επανασχεδιασμός των παραγόμενων πολιτικών. Οι παραπάνω δράσεις, αναμφισβήτητα, κινούνται προς την κατεύθυνση αυτήν και συνιστούν ένα μόνο μέρος του οράματός μας, για την οικοδόμηση ενός ανθεκτικού, βιώσιμου και ανθρωποκεντρικού πλαισίου παροχής υπηρεσιών υγείας προς το σύνολο του πληθυσμού. 
 
 
 
 
 Πηγή