Σύμπλεγμα της Ηλέκτρας: Πώς ο πατέρας καθορίζει τις εpωτικές επιλογές της κόρης;

Η σχέση ανάμεσα στον πατέρα και την κόρη είναι μοναδική. Ο τρόπος που ο πατέρας αντιμετωπίζει την κόρη του είναι η βάση για τις μετέπειτα σχέσεις της με τους άνδρες. Πολλοί θεωρούν ότι είναι ευκολότερο να μεγαλώσουν γιο παρά κόρη και η συγκεκριμένη θεώρηση, σχετίζεται με το φόβο πως επειδή ανήκουν στο αντίθετο φύλο δεν θα καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της ανατροφής ενός κοριτσιού.

Παρ’ όλα αυτά οι περισσότεροι άνδρες όταν αποκτήσουν κόρη ενθουσιάζονται, μετατρέποντάς την στη «βασίλισσα» της ζωής τους.

Το παιδί κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του έχει σχεδόν αποκλειστική σχέση με τη μητέρα του, που αποτελεί το μοναδικό πρόσωπο φροντίδας, περνώντας πολύ περισσότερο χρόνο μαζί του από ότι οποιοσδήποτε άλλος ενήλικας. Αυτή η κατάσταση έγκειται στους ρόλους που έχουν η μητέρα και ο πατέρας.

Στη συνέχεια, κυρίως στις ηλικίες 3-6 ετών, ο πατέρας επιδρά πιο άμεσα στην ανατροφή του. Το παιδί αντιλαμβάνεται την ύπαρξη του πατέρα και στρέφεται προς αυτόν, που εκπροσωπεί το σύνδεσμο με τον έξω κόσμο (πέρα από τα σύνορα της σχέσης του παιδιού με τη μητέρα). Η παρουσία του γίνεται πιο έντονη και το παιδί συνειδητοποιεί ότι ο πατέρας έχει σημαντικό ρόλο στη ζωή του.

Ο πατέρας επιδρά σημαντικά στην κοινωνική και σεξουαλική ταυτότητα του κοριτσιού, καθώς και στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Στο πλαίσιο του συμπλέγματος της Ηλέκτρας (το αντίστοιχο του Οιδιποδείου συμπλέγματος), το κορίτσι επιθυμεί την «κατάκτηση» του πατέρα και την «εκτόπιση» της μητέρας, την οποία βιώνει ανταγωνιστικά. Στην εξέλιξη του, το κορίτσι συνειδητοποιεί ότι δε μπορεί να έχει τον πατέρα της και ταυτίζεται με τη μητέρα. Προσπαθεί να της μοιάσει, καθιστώντας την ως πρότυπό της, με στόχο την αποδοχή από τον πατέρα και την εύρεση μελλοντικού συντρόφου με τα αντίστοιχα στοιχεία του πατέρα της. Το κορίτσι βλέπει στον πατέρα τον ιδανικό σύντροφο, σχηματίζοντας μέσα από το πρότυπό του την εικόνα για τον ανδρικό ρόλο και τις ανδρικές συμπεριφορές. Επίσης, με την εξέλιξη – επίλυση, του συμπλέγματος της Ηλέκτρας, το παιδί αποδέχεται τους κανόνες και τις αξίες του που διαμορφώνουν το Υπερεγώ, δηλαδή τη συνείδηση.

Ο πατέρας εκπροσωπεί τη δύναμη και την εξουσία μέσα στην οικογένεια και συνεπώς επηρεάζει είτε θετικά είτε αρνητικά την επιλογή του συντρόφου της κόρης, κατευθύνοντας κατά κάποιο τρόπο τις μελλοντικές της προσδοκίες και επιλογές. Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να επιλέγουμε αυτό που μας είναι οικείο, ακόμα και αν είναι δυσάρεστο ή αυτοκαταστροφικό, παρά να επιλέγουμε αυτό που θα θέλαμε. Είναι πιθανό, μία γυναίκα να έλκεται από άνδρες που συμπεριφέρονται όπως ο πατέρας της στη μητέρα της ή και στην ίδια, ή από άνδρες με εντελώς αντίθετη συμπεριφορά από του πατέρα της. Τέτοιου είδους βιώματα ανιχνεύονται συχνά πίσω από επανειλημμένες τραυματικές σχέσεις.

Η εικόνα που θα σχηματίσει το κορίτσι για τον εαυτό του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη στάση του πατέρα της. Είναι σημαντικό η κόρη μεγαλώνοντας να λάβει την αγάπη και το σεβασμό για το φύλο της από τον πατέρα.

Έτσι, θα νιώσει ασφάλεια και θα ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση της. Αν ο πατέρας μέσω των λόγων του και της συμπεριφοράς του, υποτιμά τις γυναίκες, θεωρώντας τες κατώτερες από τους άνδρες, με περιορισμένες δυνατότητες, πιθανώς να μεταφέρει στην κόρη του αισθήματα ανεπάρκειας και τάσεις υποταγής στο ανδρικό φύλο.

Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που η κόρη, τον ακούει να υποτιμά συστηματικά τη μητέρα της η οποία λειτουργεί ως πρόσωπο ταύτισης για την ίδια.

Τα προηγούμενα χρόνια ο ρόλος του πατέρα στη ζωή του παιδιού θεωρούταν επικουρικός, με τη μητέρα να έχει την αποκλειστική ευθύνη ανατροφής του. Όμως η φυσική ή η ψυχολογική απουσία του πατέρα, είναι πιθανό να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην εμπιστοσύνη του κοριτσιού στο άλλο φύλο και να δημιουργήσει ισχυρό πλήγμα στην αυτοπεποίθησή του.

Γράφει η ψυχολόγος Ανδριάννα Γεροντή

ΠΗΓΗ