Το σκοτεινό «πρόσωπο» της μαθητικής βίας – Γιατί αυξάνεται η επιθετικότητα των ανηλίκων;

Η Ψυχοθεραπεύτρια – Κοινωνική Ψυχολόγος – Κοινωνιολόγος Μανουσία Κυπραίου μιλώντας στο Newsbomb.gr αναφέρθηκε στην αυξανόμενη επιθετικότητα και τις βίαιες συμπεριφορές παιδιών και εφήβων

Ανησυχητικά είναι τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας σχετικά με τη βία μεταξύ εφήβων στην Ελλάδα. Μεγάλη έρευνα από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (ΕΠΙΨΥ) σε 6.250 μαθητές 11, 13 και 15 ετών, έδειξε ανησυχητικά στοιχεία για τους βίαιους καυγάδες ανάμεσα σε εφήβους και για τον εκφοβισμό.

Τα ποσοστά εμπλοκής σε βίαιους καυγάδες στην Ελλάδα είναι κοντά ή/και χαμηλότερα από τον μέσο όρο των χωρών που συμμετέχουν στο ίδιο ερευνητικό πρόγραμμα που μετέχει το ΕΠΙΨΥ διεθνώς.

Σχεδόν ένας στους 3 εφήβους (ποσοστό 30,7%) στην Ελλάδα έχει πρόσφατα εμπλακεί σε βίαιο καυγά με το 8,4% να το έχει επαναλάβει τουλάχιστον 3 φορές.

Μανουσία Κυπραίου: «Τα περισσότερα περιστατικά βίας συμβαίνουν όταν τα παιδιά είναι σε μεταβατικό στάδιο»

Η Ψυχοθεραπεύτρια – Κοινωνική Ψυχολόγος – Κοινωνιολόγος Μανουσία Κυπραίου μιλώντας στο Newsbomb.gr αναφέρθηκε στην αυξανόμενη επιθετικότητα και τις βίαιες συμπεριφορές παιδιών και εφήβων.

Αναφερόμενη στα πρόσφατα στοιχεία που εξέδωσε η ΕΛΑΣ τα οποία αφορούν την έξαρση του φαινομένου της εγκληματικότητας ανηλίκων στην χώρα μας είπε: «Τα περισσότερα περιστατικά βίας συμβαίνουν κατά την περίοδο της εφηβείας που τα παιδιά βρίσκονται σε ένα μεταβατικό στάδιο. Αυτό το πέρασμα είναι πολύ δύσκολο, παίζει ρόλο η ηλικία που βρίσκονται».

Όσον αφορά τα αίτια της παραβατικότητας αλλά και βίαιης συμπεριφοράς ανηλίκων είπε: «Ένας σημαντικός παράγοντας είναι τα video games και γενικότερα τα social media. To γεγονός ότι τα παιδιά είναι για ώρες μπροστά σε μία οθόνη και παρακολουθούν υλικό που περιλαμβάνει επιθετικότητα ανεβάζει τα επίπεδα της διέγερσης που έχουν. Η τεχνολογία είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες αν το συγκρίνουμε με το παρελθόν. Ένα άλλο κομμάτι είναι η έλλειψη αλληλεπίδρασης του παιδιού, δηλαδή δεν έχουν τόση επαφή».

«Σημαντικό ρόλο παίζει και η οικογένεια, αν τα παιδιά έχουν επαφή με τους γονείς τους», υπογράμμισε.

«Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τέτοια φαινόμενα πρέπει να έχουν ενεργό ρόλο οι καθηγητές, τα παιδιά πρέπει να ενημερώνονται και να εκπαιδεύονται από πολύ νωρίς», ανέφερε η Μανουσία Κυπραίου.

«Πολλά παιδιά δεν θέλουν να μιλήσουν ότι δέχονται εκβιασμούς ή επιθέσεις διότι νιώθουν ότι απογοητεύουν τους γονείς. Υπάρχει ο φόβος και η ενοχή. Τα παιδιά αισθάνονται ότι μπορεί να κάνουν κάποιο λάθος, ενοχοποιούνται και τα ίδια. Είναι πολύπλοκο το φαινόμενο. Θέλουν να είναι σε μία ομάδα για να νιώθουν δυνατοί αλλά όταν δεν είναι νιώθουν μειονεκτικά», ανέφερε.

Παράγοντες που μπορεί να ευννοούν την εμπλοκή σε βίαιους καυγάδες

Σύμφωνα με τις αναλύσεις από το ΕΠΙΨΥ, οι 15χρονοι έφηβοι που έχουν πρόσφατα εμπλακεί σε βίαιο καυγά στην Ελλάδα είναι πιθανότερο:

• να είναι αγόρια,
• να ανήκουν σε αναδομημένες οικογένειες,
• να ασκούνται συχνά σωματικά,
• να καταναλώνουν συχνά ενεργειακά ποτά,
• να κοιμούνται λιγότερο (κορίτσια),
• να καπνίζουν/ ατμίζουν,
• να έχουν κάνει χρήση κάνναβης,
• να έχουν ήδη ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή,
• να «το έχουν σκάσει» από το σπίτι και
• να έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας.

Στο προφίλ των εφήβων αυτών τείνουν επίσης να υπάρχουν το άγχος, η «κοπάνα» από το σχολείο, η χαμηλή υποστήριξη από το φιλικό περιβάλλον κι η άποψη ότι η περίοδος του COVID-19 είχε αρνητικό αντίκτυπο στη ζωή τους.

Σχολικός εκφοβισμός και ηλεκτρονικός εκφοβισμός (cyber-bullying)

Ένας στους 8 (12,1%) εφήβους στην Ελλάδα έχει πολύ πρόσφατα συμμετάσχει σε εκφοβισμό άλλου/ης μαθητή/ριας και σε ποσοστό 7,1% έχουν κάνει ηλεκτρονικό εκφοβισμό.

Επιπλέον, σχεδόν ένας στους 4 (22,1%) αναφέρει ότι υπήρξε θύμα εκφοβισμού στο σχολείο και ένας στους 10 (9,5%) ηλεκτρονικά.

Τα είδη εκφοβισμού που αναφέρονται συχνότερα από τα θύματα σχολικού εκφοβισμού είναι η διάδοση ψεμάτων και φημών, ο αποκλεισμός από παρέες και δραστηριότητες και τα προσβλητικά ή υποτιμητικά αστεία, σχόλια ή χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου.

Σε χαμηλότερα ποσοστά αναφέρεται θυματοποίηση μέσω σωματικής βίας ή με τη μορφή άσχημων χαρακτηρισμών για την εθνικότητα ή τη θρησκεία. Όπως και με τους βίαιους καυγάδες, τα αγόρια είναι σε υψηλότερο ποσοστό θύτες εκφοβισμού, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού—ωστόσο τα θύματα εκφοβισμού είναι εξίσου αγόρια και κορίτσια.

Τα ποσοστά εκφοβισμού (οποιασδήποτε μορφής) είναι στην Ελλάδα χαμηλότερα του μέσου όρου διεθνώς, ενώ στην περίπτωση του σχολικού εκφοβισμού παρουσιάζει επιπλέον μείωση την τελευταία 12ετία. Ωστόσο, αυξάνεται την τελευταία 8ετία το ποσοστό της θυματοποίησης στο σχολείο ενώ, επιπλέον από το 2018 στο 2022 έχει διπλασιαστεί και το ποσοστό των θυτών και των θυμάτων ηλεκτρονικού εκφοβισμού.

Όλα αυτά τα στοιχεία, αναφέρουν οι ερευνητές του ΕΠΙΨΥ, καταδεικνύουν τη σημασία της ενίσχυσης των παρεμβάσεων που γίνονται στα σχολεία, αλλά και της δουλειάς ξεχωριστά με τα παιδιά και τους γονείς τους για την καλλιέργεια δεξιοτήτων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη χρήση των ψηφιακών μέσων επικοινωνίας.

Αναλυτικά τα στοιχεία της έρευνας του ΕΠΙΨΥ:

Το 2022, μεταξύ των εφήβων ηλικίας 11, 13 και 15 ετών, στην Ελλάδα:

• Σχεδόν ένας στους 3 (30,7%) αναφέρει ότι έχει εμπλακεί πρόσφατα (κατά τη διάρκεια των 12 μηνών πριν τη διεξαγωγή της έρευνας) σε βίαιο καυγά—για το 8,4% συνέβη τουλάχιστον 3 φορές κατά την ίδια περίοδο.
• Ένας στους 8 (12,1%) έχει ο/η ίδιος/ια πολύ πρόσφατα (τους τελευταίους 2 μήνες) συμμετάσχει σε εκφοβισμό κάποιου/ας άλλου/ης μαθητή/ριας στο σχολείο. Ένας στους 14 (7,1%) έκανε ηλεκτρονικό εκφοβισμό, με το 2,6% το επανέλαβαν τουλάχιστον 2 φορές το μήνα.
• Σχεδόν ένας στους 4 (22,1%) βίωσε πολύ πρόσφατα (τους τελευταίους 2 μήνες) εκφοβισμό στο σχολείο. Κατά την ίδια περίοδο θύμα ηλεκτρονικού εκφοβισμού υπήρξε ένας στους 10 (9,5%) εφήβους, το 2,9% αναφέρουν ότι το παραπάνω συνέβη τουλάχιστον 2 φορές το μήνα.
• Το είδος του εκφοβισμού που οι έφηβοι αναφέρουν συχνότερα ότι βίωσαν ως θύματα είναι η διάδοση ψεμάτων και φημών (22,1%) και τα προσβλητικά/υποτιμητικά πειράγματα (22,0%), ενώ ακολουθούν ο αποκλεισμός από παρέες και δραστηριότητες (18,3%) και τα αστεία, σχόλια ή χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου (13,1%). Σε χαμηλότερα ποσοστά αναφέρονται η χρήση σωματικής βίας (6,7%) και οι άσχημοι χαρακτηρισμοί για την εθνικότητα (7,5%) και τη θρησκεία (5,6%).
• Τα αγόρια αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό εμπλοκή σε βίαιους καυγάδες και συμμετοχή ως θύτες σε σχολικό και ηλεκτρονικό εκφοβισμό. Τα φύλα δεν διαφέρουν, ωστόσο, ως προς το ποσοστό εκείνων που υπέστησαν εκφοβισμό. Ως θύματα, τα αγόρια αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό βιώματα σωματικής βίας, άσχημων χαρακτηρισμών για την εθνικότητα και τη θρησκεία τους και αστείων, σχολίων ή χειρονομιών σεξουαλικού περιεχομένου.

• Με την ηλικία (από τα 11, στα 13 και ακολούθως στα 15 έτη) μειώνεται το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν ότι ενεπλάκησαν πρόσφατα σε βίαιους καυγάδες. Εντούτοις, οι 3 ηλικιακές ομάδες δεν διαφέρουν ως προς την επανειλημμένη (≥3 φορές) εμπλοκή σε βίαιη συμπεριφορά.
• Οι τρεις ηλικιακές ομάδες δεν διαφέρουν ως προς το ποσοστό εκείνων που αναφέρουν πρόσφατη συμμετοχή σε εκφοβισμό άλλων μαθητών, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού. Ωστόσο, οι 13χρονοι αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό ότι υπέστησαν σχολικό εκφοβισμό.

• Συγκριτικά με τους 15χρονους, οι 11χρονοι ως θύματα αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό βιώματα σωματικής βίας, αποκλεισμού από παρέες και δραστηριότητες και λεκτικών προσβλητικών/υποτιμητικών πειραγμάτων.
• Οι έφηβοι από οικογένειες υψηλότερου οικονομικού επιπέδου αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό ότι ενεπλάκησαν πρόσφατα σε βίαιους καυγάδες.

• Δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των τριών οικονομικών επιπέδων αναφορικά με τον σχολικό εκφοβισμό. Ωστόσο, οι έφηβοι από οικογένειες υψηλότερου οικονομικού επιπέδου αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό (συγκριτικά με τους εφήβους οικογενειών μέσου οικονομικού επιπέδου) ότι ασκούν σε άλλους ηλεκτρονικό εκφοβισμό.
• Οι έφηβοι από οικογένειες χαμηλότερου οικονομικού επιπέδου αναφέρουν σε υψηλότερα ποσοστό (συγκριτικά με τους ομοτίμους τους από οικογένειες μέσου οικονομικού επιπέδου) ότι υπέστησαν εκφοβισμό με χρήση άσχημων χαρακτηρισμών για την εθνικότητα, τη φυλή και το χρώμα του δέρματος και τη θρησκεία τους.
• Την τελευταία 8ετία (2014-2022) μειώνεται σταδιακά το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν πρόσφατη εμπλοκή σε βίαιους καυγάδες, φτάνοντας το 2022 στην χαμηλότερη τιμή της τελευταίας 20ετίας.

• Την τελευταία 12ετία (2006-2022) μειώνεται και το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν πολύ πρόσφατη συμμετοχή σε σχολικό εκφοβισμό—αν και την τελευταία τετραετία (2018-2022) η μείωση αυτή παρατηρείται μόνο στους 15χρονους. Έως και το 2014, μείωση παρουσίαζε και το ποσοστό εφήβων που είχαν πρόσφατα υποστεί εκφοβισμό στο σχολείο, αλλά έκτοτε ανακάμπτει με αποτέλεσμα το 2022 να είναι σημαντικά αυξημένο συγκριτικά με το 2014 και το 2018.
• Την τελευταία 4ετία (2018-2022) έχει διπλασιαστεί το ποσοστό του ηλεκτρονικού εκφοβισμού και της θυματοποίησης μέσω των ψηφιακών μέσων επικοινωνίας.

Τα ευρήματα της ανάλυσης επιβεβαιώνουν ό,τι έχει ήδη εκτενώς καταγραφεί σε άλλες μελέτες, ότι δηλαδή η βίαιη επιθετική συμπεριφορά αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου συστήματος υιοθέτησης συμπεριφορών υψηλού κινδύνου μέσω του οποίου η μία συμπεριφορά φαίνεται να τροφοδοτεί και αναπαράγει την άλλη.

Οι συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των έφηβων μαθητών

Η Πανελλήνια έρευνα HBSC στους μαθητές εφηβικής ηλικίας για συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως μια έγκυρη πηγή πληροφοριών για τα θέματα της εφηβείας η οποία προσφέρει πολύτιμες κατευθύνσεις στον τομέα της πρόληψης σε επαγγελματίες, πολιτικούς, γονείς, ενώ βοηθά να κατανοηθούν καλύτερα οι αλλαγές στον τρόπο ζωής των νέων μέσα στο πλαίσιο του συνεχώς μεταβαλλόμενου κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος στο οποίο ζουν.

Στόχος της έρευνας

Η έρευνα HBSC (Health Behaviour in School-aged Children) μελετά τους σημαντικότερους τομείς της ζωής των εφήβων όπως την οικογένεια, το σχολείο, τις φιλικές σχέσεις, τις ασχολίες στον ελεύθερο χρόνο. Εξετάζει επίσης τις συνήθειες και συμπεριφορές που επηρεάζουν την υγεία όπως, τις συνήθειες διατροφής και σωματικής άσκησης, την παχυσαρκία, τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, τη βία στο σχολείο και τα ατυχήματα.

Μεθοδολογία

Η μεθοδολογία της έρευνας HBSC στην Ελλάδα βασίζεται στο πρωτόκολλο της πανευρωπαϊκής έρευνας HBSC(http://www.hbsc.org). Στην έρευνα συμμετέχει αντιπροσωπευτικό δείγμα περίπου 4.500 μαθητών Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου ηλικίας 11, 13 και 15 ετών. Το δείγμα των μαθητών είναι πανελλήνιο, αντιπροσωπευτικό και επιλέγεται με πολυσταδιακή στρωματοποιημένη δειγματοληψία. Η έρευνα πραγματοποιείται με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας. Η συλλογή των στοιχείων γίνεται μέσω χορήγησης ανώνυμου ερωτηματολογίου μέσα στη σχολική τάξη. Η συμμετοχή των σχολείων και των μαθητών στην έρευνα είναι προαιρετική.

Υπουργείο Παιδείας: Τα νέα παιδαγωγικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας

Το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού ανακοίνωσε ότι δημοσιεύτηκε η Υπουργική Απόφαση που τροποποιεί το πλαίσιο των παιδαγωγικών μέτρων, με στόχο, μεταξύ άλλων, την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού. Η συγκεκριμένη Υπουργική Απόφαση έρχεται να θεσμοθετήσει μέρος των μέτρων που ανακοινώθηκαν από τον Υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Κυριάκο Πιερρακάκη, σε εκδήλωση της 9ης Απριλίου 2024, παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Η εθνική στρατηγική για την καταπολέμηση της ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού έχει ήδη ξεκινήσει να υλοποιείται. Σημειώνεται ότι σε δύο εβδομάδες λειτουργίας η πλατφόρμα stop-bullying.gov.gr έχει δεχτεί συνολικά 148 αναφορές.

Με την υπό στοιχεία 44879/ΓΔ4/26-04-2024 ΥΑ (ΦΕΚ 2531/Β/29.4.2024) αντικαθίσταται το άρθρο 31 της υπό στοιχεία 79942/ΓΔ4/21-5-2019 Υπουργικής Απόφασης. Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην ως άνω απόφαση, το νέο πλαίσιο περί των παιδαγωγικών μέτρων έχει ως εξής:

• Εισάγεται η αποβολή από τα μαθήματα μέχρι τρεις (3) ή μέχρι (5) μέρες κατά περίπτωση, ενώ μέχρι σήμερα προβλεπόταν αποβολή από τα μαθήματα μιας (1) ή δύο (2) ημερών.
• Εισάγεται το μέτρο της ωριαίας απομάκρυνσης, του αποκλεισμού από δράσεις, εκδηλώσεις και δραστηριότητες που διοργανώνει το σχολείο καθώς και της αλλαγής τμήματος, που δεν προβλέπονταν στο ισχύον πλαίσιο.
• Καθίσταται πιο ευέλικτη η διαδικασία για την εφαρμογή του μέτρου της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος.
• Σε περίπτωση μαγνητοφώνησης, φωτογράφισης ή βιντεοσκόπησης εκπαιδευτικού ή μαθητή επιβάλλεται το μέτρο της αποβολής από τα μαθήματα μέχρι τρεις (3) ή μέχρι πέντε (5) ημέρες, ανάλογα με τη βαρύτητα του περιστατικού. Σε περίπτωση που το περιστατικό αφορά σε ιδιαιτέρως ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, τότε εφαρμόζεται το παιδαγωγικό μέτρο της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος.
• Τέλος, ρυθμίζεται η διαδικασία αποκατάστασης της δαπάνης για φθορά/καταστροφή, ολική ή μερική, που προκαλούν μαθητές σε σχολικά κτίρια, χώρους και παραρτήματα αυτών, καθώς και σε υλικοτεχνική υποδομή και εξοπλισμό εντός αυτών, την όποια είτε αναλαμβάνει να καταβάλλει ο γονέας/κηδεμόνας ή ο ίδιος ο μαθητής, εάν είναι ενήλικος, είτε, σε αντίθετη περίπτωση, αυτή βεβαιώνεται και ακολουθείται η διαδικασία είσπραξής της.

Πώς λειτουργεί η 24ωρη τηλεφωνική γραμμή για την προστασία παιδιών

Η τηλεφωνική γραμμή «10201» έρχεται να ενισχύσει επιπλέον δράσεις ήπιας αστυνόμευσης και ευαισθητοποίησης για θέματα που αφορούν στην πρόληψη και την αντιμετώπιση περιστατικών ανήλικης παραβατικότητας. Η προστασία των ανηλίκων, η πρόληψη και η αποτροπή κάθε μορφής βίας και παραβατικότητας εναντίον τους, αποτελεί βασική προτεραιότητα για το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και την Ελληνική Αστυνομία.

«10201» το νέο 5ψήφιο νούμερο για καταγγελίες παραβατικότητας ανηλίκων
Η νέα τηλεφωνική γραμμή θα λειτουργεί 24 ώρες, 7 ημέρες, σε ολόκληρη τη χώρα.
Η αποστολή της είναι η υποδοχή καταγγελιών, η κεντρική διαχείριση των περιστατικών και η παροχή ενημέρωσης και συμβουλών. Η βασική της προσφορά είναι η άμεση και ενιαία ανταπόκριση σε όλα τα περιστατικά βίας και παραβατικότητας ανηλίκων.
Προσεχώς θα ενεργοποιηθεί και αντίστοιχη εφαρμογή στα κινητά. Επιπλέον, το επόμενο διάστημα θα ενεργοποιηθεί και ένα ειδικό application, το οποίο έχει ως βασικό στόχο τόσο την ευαισθητοποίηση των ανηλίκων για τη βία και την παραβατικότητα, όσο και την ενθάρρυνσή τους, ώστε να καταγγείλουν περιστατικά και να ζητήσουν βοήθεια, μέσα από μία ευκολόχρηστη φόρμα.

Πώς λειτουργεί η ψηφιακή πλατφόρμα stop-bullying.gov.gr

Τα νέα μέτρα για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας είχε παρουσιάσει ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης σε σχετική εκδήλωση στην Θεσσαλονίκη, εξηγώντας μεταξύ άλλων τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργεί η ψηφιακή πλατφόρμα stop-bullying.gov.gr, στην οποία θα καταγγέλλονται περιστατικά βίας στο σχολικό περιβάλλον.

«Μιλάμε για επώνυμες αναφορές» σημείωσε ο υπουργός και ενημέρωσε πως στην πλατφόρμα αυτή «μπορεί να μπει ένας γονέας με τους κωδικούς taxis και τα παιδιά με τους κωδικούς που έχουν στο πανελλήνιο σχολικό δίκτυο».

«Δημιουργείται ένας προσωπικός λογαριασμός, έπειτα ακολουθεί η συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου σχετικά με το περιστατικό βίας, το σημαντικότερο σκέλος του οποίου αφορά στην αποτύπωση του είδους της ενδοσχολικής βίας (σωματική, ψυχολογική διαδικτυακή).

Η αναφορά πρόκειται να παρακολουθείται, πόσο γρήγορα διαχειρίζεται από τους αρμόδιους. Τα επίπεδα στα οποία θα γίνεται η διαχείριση ενός περιστατικού είναι πολλαπλά», όπως επανέλαβε ο κ. Πιερρακάκης.

«Το θέμα αναλαμβάνει κατ’ αρχήν το σχολείο. Σε δεύτερο βαθμό, ακολουθεί μια τετραμελής ομάδα, η οποία μεταξύ άλλων θα διαθέτει εξειδικευμένο προσωπικό, όπως ψυχολόγους. Σε ένα τρίτο επίπεδο αναλαμβάνει δράση το Υπουργείο Παιδείας με την βοήθεια μιας επιτροπής ειδικών». Στόχος, όπως τόνισε είναι «να καλλιεργήσουμε μια κουλτούρα σεβασμού, αποδοχής και αλληλεγγύης». Για τον σκοπό αυτό αναμένεται να ενταχθούν στο πρόγραμμα των σχολείων οι δράσεις ενεργού πολίτη.

«Πρόκειται για οριζόντια μαθησιακή παρέμβαση, μία ώρα την εβδομάδα για όλο το έτος» Στο πλαίσιο αυτό, ακόμη και οι σχολικές εκδρομές θα υπηρετούν έναν επιμορφωτικό σκοπό», πρόσθεσε.

Στο πλαίσιο μιας νέας κουλτούρας σεβασμού, ενημέρωσε πως από τον Σεπτέμβριο θα ισχύσουν νέοι σχολικοί κανονισμοί λειτουργίας, τους οποίους «οι γονείς θα πρέπει να υπογράψουν για να ξεκινήσει κανονικά το παιδί στο σχολείο».

Διότι όπως εξηγεί ο υπουργός «το προνόμιο πάει μαζί με την υποχρέωση».